Czym Nowy Jork nie jest?

Od kilku tygodni zamieszczam na instagramowym profilu Europa Bistro zdjęcia przeróżnych detali, które przykuwają moją uwagę podczas spacerów ulicami Nowego Jorku. Wraz z nimi rośnie we mnie chęć, by opatrzyć je kilkoma zdaniami komentarza, a stąd już niedaleka droga do reaktywacji bloga. Nie wiem, czy wystarczy mi zapału, by to zrobić, ale jeśli kiedykolwiek miałbym zająć się opowiadaniem o tym, co w Nowym Jorku mnie zachwyca, muszę najpierw – dla własnego poczucia uczciwości – przyznać głośno i wyraźnie: Życie w tym mieście nie jest usłane różami. Uprzedzam więc, że nie będzie to tekst tryskający entuzjazmem.

Nowy Jork ma niewiele wspólnego z bajeczną metropolią, jakiej obraz maluje nam wyobraźnia podsycana przez amerykańskie filmy i seriale. W rzeczywistości jawi mi się on raczej jako mieszanka wszystkiego ze wszystkim, a każdy składnik tej chaotycznej mikstury występuje w nadmiarze. Dysponując taką mnogością elementów, można oczywiście wybrać i przypudrować tylko te spośród nich, które chcemy zaserwować odbiorcom jako "swoją prawdę". Ale jeśli zapomnimy dodać, że oprócz drapaczy chmur, żółtych taksówek, wiewiórek w Central Parku i innych miłych dla oka widoków, panuje tu banalna, uporczywa szara rzeczywistość, to przyczynimy się jedynie do gremialnego nadmuchiwania balonika, który pęknie z wielkim hukiem, i to raczej prędzej niż później.

Oglądając Nowy Jork wyłącznie na szklanym ekranie, nigdy nie odczujemy, jak bardzo jest on męczący. Tłok, zgiełk, wycie syren i klaksonów, odgłosy prac remontowych, tysiące kolorowych detali bijących po oczach ze sklepowych witryn, budynki przytłaczające swym ogromem, a do tego wysoka wilgotność powietrza, która szczególnie daje się we znaki w upalne letnie dni – do tych wszystkich bodźców musi przyzwyczaić się nasz mózg, abyśmy mogli tu przetrwać. W moim przypadku proces adaptacji trwa już dobrych kilka miesięcy i wciąż nie mam pewności, czy się zakończył.

Słyszałem kiedyś taką anegdotę: Turysta w amerykańskiej restauracji pyta kelnera, jak duże jest danie, które właśnie zamówił, na co ten odpowiada: "Za duże, nie do zjedzenia." Trudno o lepszą metaforę tego miasta. Jest ono stanowczo za duże, a przez to nie do zjedzenia. 

A skoro o jedzeniu mowa, to weźmy na tapet popularne przekonanie, że Nowy Jork to świat w pigułce. Jak nietrudno zgadnąć, najszybciej przekona się o tym nasz żołądek. Gdy mamy apetyt na kuchnię polską, japońską czy senegalską, wystarczy wstukać jej nazwę do wyszukiwarki internetowej wraz z odpowiednimi słowami kluczowymi, by odkryć, że całkiem niedaleko mieści się lokal, który ją serwuje. Nie gwarantuję wprawdzie, że będzie nam smakować tak, jak to sobie wymarzyliśmy, ponieważ receptury stosowane od pokoleń w Europie, Azji czy Afryce, uległy po tej stronie globu tak zwanej amerykanizacji (to takie słowo-wytrych, które na własny użytek utożsamiam z procesem stopniowej degradacji). Owa amerykanizacja szczególnie boleśnie odbiła się na produktach spożywczych dostępnych w sklepach. Tutejsze pieczywo nie smakuje bowiem jak pieczywo, ser jak ser, a kawa jak kawa. Trzeba się czasem nieźle nagimnastykować (i wydać całkiem sporo pieniędzy), by odnaleźć żywność, która przystaje do europejskich standardów. Muszę jednak przyznać, że sytuacja nie jest beznadziejna. Bardzo wielu nowojorczyków jest świadomych tego co je, dlatego z myślą o nich powstały sklepy oferujące zdrową, mniej przetworzoną żywność. Nie spodziewajmy się więc widywać na ulicach stereotypowych Amerykanów z nadwagą. Dużo częściej zobaczymy za to wysportowane sylwetki osób uprawiających przeróżne formy plenerowej aktywności fizycznej. 

Pamiętacie serial "Seks w wielkim mieście"? Nie należałem co prawda do grona jego zagorzałych wielbicieli, ale skoro zyskał miano kultowego, to warto przynajmniej kojarzyć kilka odniesień. W jednym z odcinków Carrie Bradshaw stwierdziła, że nowojorska ulica przypomina jej wybieg na pokazie mody. No cóż, nie przeczę, że są w tym mieście liczne miejsca pachnące luksusem, lecz jak na moje oko nawet mieszkańcy Manhattanu zdecydowanie częściej przedkładają wygodę nad szykowność. Rzekłbym wręcz, że panuje tu – nomen omen – wolna amerykanka. Zupełnie nieoczekiwanie przypomniał mi się napis na murze w jednym z łódzkich przejść podziemnych głoszący, że ŁKS ubiera się nieadekwatnie do pogody. No cóż, jak życie pokazuje, nie tylko ŁKS... Co nie zmienia faktu, że jest w tej swobodzie wyglądu pewna rzecz wyśmienita – Twój wizerunek to Twoja sprawa i nikomu nic do tego. Zero szeptów za plecami, ukradkowych zdjęć telefonem czy wytykania kogoś palcami. "Nieważne, jak bardzo odstajesz, i tak jesteś normalny wedle nowojorskich standardów" – to już nie łódzka ulica, ale hasło wyświetlane na jednym z ekranów ogłoszeniowych, jakie mijałem, spacerując Drugą Aleją. Prawda, że piękne?

Na koniec kilka słów o nowojorczykach, jakich wolelibyśmy nie spotkać na swojej drodze. Wiecie, jak wyglądają amerykańskie karaluchy? Bardzo podobnie do znanych nam prusaków, ale są od nich trzy razy większe. Spacerując wieczorami, niekiedy lepiej patrzeć pod nogi. Dla karaluchów nie ma bowiem większego znaczenia, czy snują się wąskimi zaułkami czy Piątą Aleją. Wiele z nich nawet specjalnie nie stara się kryć przed ludźmi, za to chętnie lgną do ich mieszkań w poszukiwaniu resztek jedzenia. Dobrze, że chociaż szczury preferują parki lub tunele metra, a myszy chętniej buszują wśród worków ze śmieciami, więc – w przeciwieństwie do tych niezbyt przyjemnych owadów – nie spotykamy ich w drodze do łazienki. Ale czy należy mieć im wszystkim za złe, że ciągną do Nowego Jorku? Niby dlaczego tylko ludzie chcieliby wcielić w życie swój legendarny "American dream"?